Tập sách gồm 21 truyện ngắn, được viết trong gần 10 năm, từ 1999 tới đầu những năm 2000. Đọc “Trên đảo” chúng ta sẽ thấy một Phạm Duy Nghĩa rất khác với “Người bay trong gió xanh”, anh chinh phục người đọc bằng một thứ văn dịu dàng, lãng mạn hơn, nhưng trong đó vẫn chứa đầy suy niệm. Dù sáng tác ở giai đoạn nào, Phạm Duy Nghĩa vẫn luôn trăn trở về bản chất con người, hay phần người trong mỗi chúng ta. Anh tin nó, nhưng cũng không ngừng hoài nghi về nó.

Gắn bó với công việc giảng dạy ở Lào Cai 10 năm, trong tập truyện ngắn này, có khá nhiều tác phẩm được lấy bối cảnh là các tỉnh miền núi phía Bắc. Nhân vật và cốt truyện trong các sáng tác của nhà văn Phạm Duy Nghĩa khá đa dạng. Ở đó có những thầy cô giáo quyết tâm cắm bản, cõng con chữ lên non. Ở đó, có cả chuyện đời đắng cay của những đứa con sinh ra từ cái cứng cỏi của núi đá, cùng nét mộc mạc của rừng già, những trí thức trẻ giàu hoài bão, nhiệt huyết, dám sống với đam mê, những nghệ sĩ hết lòng yêu nghệ thuật và dám sống hết mình với nó...

 Mỗi nhân vật được khắc họa một cách tỉ mỉ, đa dạng, làm nổi bật lên nét tính cách riêng. Và hơn hết, chúng là minh chứng rõ nhất cho tình yêu văn chương bền bỉ của Phạm Duy Nghĩa hơn hai mươi năm qua.

Đọc "Trên đảo" độc giả sẽ được thưởng thức một thứ tiếng Việt đẹp đẽ, nhuần nhuyễn, phong phú và giàu tính nhạc bởi tác giả là người có óc quan sát tinh tế, khả năng vận dụng từ tượng hình, tượng thanh linh hoạt. Cái tài của người cầm bút không chỉ ở việc kể chuyện, nó còn được thế hiện qua cách nhà văn sử dụng ngôn ngữ, dùng nó một cách thuần thục để biểu đạt tâm hồn mình.